Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ερεθίσματα που προσλαμβάνει ένα παιδί από τη βρεφική κι όλας ηλικία είναι μοναδικά και πολύ σημαντικά για την ανάπτυξή του. Τόσο οι γνωστικές όσο και οι γλωσσικές ικανότητές των παιδιών ποικίλλουν, ανάλογα με την ηλικία, το περιβάλλον, τη γενετική προδιάθεσή τους κ.ό.κ.  Κάθε παιδί μεγαλώνει και μαθαίνει με το δικό του ρυθμό, όταν εκείνο είναι έτοιμο και εμείς οφείλουμε να το βοηθήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο να αναπτύξει τη φαντασία του, τη δημιουργικότητά του, τον τρόπο σκέψης του κ.λ.π.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα σημάδια που μπορεί να ανησυχήσουν τους γονείς και ίσως αυτό να είναι το πρώτο βήμα για να επισκεφθούν έναν λογοθεραπευτή και να έχουν μία ολοκληρωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη αναφορικά με την ανάπτυξη του παιδιού τους.

 

Ανησυχούμε όταν:

• Φαίνεται να μην ανταποκρίνεται στους ήχους ή στα ερεθίσματα που του παρουσιάζουμε (βρεφική ηλικία).
• Δεν έχει βλεμματική επαφή και δεν αλληλεπιδρά μαζί μας (βρεφική ηλικία).
• Δε χρησιμοποιεί επιφωνήματα και δε μιμείται ήχους (12 μηνών).
• Δε δείχνει αντικείμενα ή εικόνες (12 μηνών).
• Δεν ανταποκρίνεται στο όνομά του (18 μηνών).
• Δεν ανταποκρίνεται σε απλές εντολές (18-24 μηνών).
• Υπάρχει καθυστέρηση στην έναρξη της ομιλίας. Δηλαδή το παιδί έχει περάσει τους 18 μήνες και δεν έχει αρχίσει να λέει τις πρώτες του λέξεις.
• Δεν κατονομάζει αντικείμενα και εικόνες. (2 ετών).
• Δε συνδυάζει δύο λέξεις μαζί (2 ετών).
• Δεν αναγνωρίζει καθημερινά αντικείμενα και μέρη του σώματος. (2 ετών).
• Δεν αναγνωρίζει τη λειτουργία καθημερινών αντικειμένων (2 ετών).
• Δε μιμείται ενέργειες ή λέξεις (2 ετών).
• Το εκφραστικό λεξιλόγιό του δεν εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες λέξεις (2-3 ετών).
• Δε δημιουργεί απλές προτάσεις και ερωτήσεις (3 ετών).
• Δε μπορεί να απαντήσει σε απλές ερωτήσεις (3 ετών).
• Φαίνεται να μη κατανοεί τις απλές αρνήσεις (3 ετών).
• Δεν εκδηλώνει κοινωνικό ενδιαφέρον για παιδιά της ηλικίας του και δε συμμετέχει σε παιχνίδια φαντασίας (3-4 ετών).
• Δε μπορεί να θυμηθεί ή / και να διηγηθεί μία απλή ιστορία ή ένα γεγονός (3-4 ετών).
• Δεν έχει κατακτήσει τους βασικούς κανόνες της γραμματικής (4 ετών).
• Δε μπορεί να ακολουθήσει σύνθετες οδηγίες (4 ετών).
• Η ομιλία του παραμένει σε μεγάλο ποσοστό δυσκατάληπτη από ξένους μετά τα 4 έτη.
• Παρουσιάζει φωνολογικές διεργασίες που επιμένουν στο χρόνο π.χ. παράλειψη φωνημάτων και συλλαβών, αντικατάσταση φωνημάτων, απλοποίηση λέξεων κλπ.
• Το περιεχόμενο και η μορφολογία των προτάσεών του δεν παρουσιάζουν βελτίωση κατά την προσχολική ηλικία.
• Δε μπορεί να κάνει απλούς συνειρμούς (4-5 ετών).
• Δε μπορεί να μείνει συγκεντρωμένο για περισσότερα από 5 λεπτά (4-5 ετών).
• Δε χρησιμοποιεί κατάλληλα τον πληθυντικό αριθμό και τους παρελθοντικούς χρόνους (4-5 ετών).
• Δε μπορεί να διηγηθεί ιστορίες και γεγονότα (5 ετών).
• Εκδηλώνει έντονα επιθετική συμπεριφορά (5 ετών).
• Δυσκολεύεται να εκφράσει τα συναισθήματά του (5 ετών).
• Εκδηλώνει συχνά άγχος αποχωρισμού (5 ετών).

 

Κατά την επίσκεψη του παιδιού στο Λογοθεραπευτή θα πραγματοποιηθεί η διαδικασία της αξιολόγησης, όπου θα ληφθούν σημαντικά δεδομένα (ιστορικό παιδιού, κλινική παρατήρηση, χορήγηση τεστ, λήψη δείγματος ομιλίας) που θα βοηθήσουν τον ειδικό να εξετάσει και να καθορίσει το εύρος και τη σοβαρότητα των δυσκολιών που παρουσιάζει ένα παιδί, τις ικανότητές του αλλά και τις ανάγκες του.

Με το πέρας της αξιολόγησης ο ειδικός είναι σε θέση να:

• Εκτιμήσει εάν οι δυσκολίες που παρουσιάζει ένα παιδί είναι ανησυχητικές για την ομαλή ανάπτυξή του και χρήζουν άμεσης παρέμβασης ή εάν μπορεί να δοθεί στο παιδί επιπλέον χρόνος.
• Διαγνώσει / εντοπίσει μία πιθανή καθυστέρηση ή διαταραχή στο λόγο και τη γλώσσα, την ομιλία, τη ροή της ομιλίας, τη φώνηση και την κατάποση.
• Διαχωρίσει μία διαταραχή από κάποια άλλη με παρόμοια κλινική εικόνα και συμπτώματα.
• Καθορίσει τους στόχους παρέμβασης και το πλάνο θεραπείας που θα ακολουθήσει ένα παιδί με βάση τις ανάγκες του και τις δυνατότητές του.

Τέλος, οι γονείς μπορούν να συζητήσουν με το Λογοθεραπευτή τις ανησυχίες τους, αλλά και να πάρουν χρήσιμες συμβουλές για το σπίτι και το πώς μπορούν να βοηθήσουν οι ίδιοι το παιδί τους.

 

Πηγές:

Καμπανάρου Μ. (2007) Διαγνωστικά θέματα Λογοθεραπείας, Αθήνα, ίων εκδόσεις “ΕΛΛΗΝ”.

Maura R. McLaughlin, (2011). Speech and Language Delay in Children. Retrieved from https://www.aafp.org/afp/2011/0515/p1183.html#sec-5